Zaganiacz płowy
| Iduna opaca[1] | |||
| (Cabanis, 1850) | |||
| |||
 Jaja | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
zaganiacz płowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym zimowiska | |||
Zaganiacz płowy[4] (Iduna opaca) – gatunek małego, wędrownego ptaka wróblowego z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), dawniej włączanej do pokrzewkowatych (Sylviidae). Lęgi odbywa w Hiszpanii i północno-zachodniej Afryce, zimuje w Afryce Zachodniej. Nie wyróżnia się podgatunków[5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Nieliczny, lokalny. Na lęgowiskach w okresie marzec-październik[6].
W okresie lęgowym zamieszkuje Maroko, Algierię, Tunezję oraz południową i północno-wschodnią Hiszpanię. Spotykany jest na wrzosowiskach z krzewami, w sadach, małych lasach i ich skrajach, dużych ogrodach i nad rzekami. Zimuje w Afryce Zachodniej – od zachodniej Mauretanii, Senegalu, Gambii, Gwinei Bissau i Gwinei po Niger i Nigerię[7][6].
Opis
[edytuj | edytuj kod]| Długość ciała | Rozpiętość skrzydeł | Masa ciała |
|---|---|---|
| 13–14 cm[8][6] | 18–21 cm[6] | 8–13 g[9] |
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Jest to mały, smukły ptak o długim ogonie i jasnobrązowym ubarwieniu z długim, szerokim dziobem. Spód i gardło jasne. Ogon jednolity[8][6].
Przypomina trzcinniczka, ale w słabym świetle można go także pomylić z zaganiaczem szczebiotliwym, natomiast w północno-zachodniej Afryce jest bardzo podobny do podgatunku zaganiacza bladego – reiseri[8].
Wierzch jasnobrązowy bez oliwkowego odcienia. Gardło białawe, bok ciała jasnoszaropłowy. Między okiem a dziobem przebiega jasny, krótki pasek. Obrączka oczna nieprzerwana, kantarek jasny. Dziób długi i szeroki, pomarańczowy z ciemnym wierzchem i końcem. Nogi szarobrązowe. Brak wstawki na skrzydle, projekcja lotek ± ½ długości lotek trzeciego rzędu. Ogon zaokrąglony, szeroki, w barwie jednolitej. Białe zakończenie na sterówkach bardzo wąskie lub brak[6].
Głos
[edytuj | edytuj kod]Głos jest bardzo podobny do zaganiacza bladego i zwykle nieodróżnialny, ale śpiew jest mniej zgrzytliwy i skrzypiący. Sylaby kontaktowe piosenki to czek...czek...czek. Wydaje też twarde stuknięcia „czup” oraz nosowe, szorstkie „tżep”[6][8].
Zachowanie i lot
[edytuj | edytuj kod]Nie kiwa ogonem bądź robi to nieczęsto. Pokarmu poszukuje na różnych wysokościach[6].
W locie widać szerokie: ogon i skrzydła. Głowa jest wydłużona. Brak kontrastu w ubarwieniu[6].
Pierzenie
[edytuj | edytuj kod]Pierzy się częściowo pod koniec lata i jesienią oraz całkowicie zimą i na początku wiosny (dotyczy wszystkich grup wiekowych)[6].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jaja zaganiacza płowego są białe z czarnymi żyłkami. Żywi się głównie owadami.
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody zaganiacz płowy został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – gatunek najmniejszej troski)[6]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako spadkowy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Iduna opaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f D. Lepage, Western Olivaceous Warbler Iduna opaca, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ a b Iduna opaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2021-06-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-09-26].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Rob Hume i inni red., Ptaki Europy: przewodnik do rozpoznawania, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 426, 428, ISBN 978-83-7763-608-4 [dostęp 2024-04-19].
- ↑ L. Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Warszawa: MULTICO, 2021. ISBN 978-83-7763-530-8.
- ↑ a b c d Lars Svensson i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 338, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-02-09].
- ↑ Western Olivaceous Warbler (Iduna opaca). [w:] BirdID [on-line]. Nord University. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Pióra zaganiacza płowego. [w:] featherbase [on-line].
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].